Endodonti (Kanal Tedavisi)

Halkalı Modern ADSP
6 Kas
3 dakikada okunur

Endodonti; dişin içindeki damar-sinir paketinin (pulpa) iltihaplandığı veya öldüğü durumlarda, dişi çekmeden ağızda tutmayı amaçlayan tedavi dalıdır. Kanal tedavisinin ana hedefi dişi ağrısız, fonksiyonel ve uzun ömürlü şekilde ağızda tutmaktır.

Kanal Tedavisi Nedir?

Dişin içindeki iltihaplı/nekrotik pulpa dokusu çıkarılır, kök kanalları dezenfekte edilip şekillendirilir ve sızdırmaz biçimde doldurulur. Gerekirse üzerine dolgu veya kuron (kaplama) yapılır.

Diş Ne Zaman Kanal Tedavisine Gider?

Derin çürük: Çürük mine ve dentini geçip pulpaya yaklaştığında “geri dönüşsüz pulpit” gelişebilir; şiddetli, gece artan, zonklayıcı ağrıyla seyreder ve kanal tedavisi gerekir.
Travma (darbelere bağlı): Diş kırıkları veya pulpanın açığa çıkması.
Çatlak/kırık dişler: Özellikle çiğneme sırasında kısa süreli keskin ağrı.
Uzamış hassasiyet: Sıcak-soğukta uzun süren ağrı.
Apikal enfeksiyon: Diş kökü ucunda abse/kist; bazen hiç ağrı olmaz, röntgende görülür.

Not: Yüzeysel/orta düzey çürüklerde pulpa geri dönüşlü etkilenmiş olabilir ve dolgu veya indirekt kaplama yeterli olabilir. Kararı klinik muayene ve röntgen belirler.

Belirtiler

Sıcak-soğukta uzun süren, özellikle gece artan ağrı
Çiğneme ile hassasiyet, yük bindiğinde sızlama
Spontan (kendiliğinden başlayan) zonklayıcı ağrı
Şişlik, abse, fistül
Renk değişikliği (travma sonrası dişin gri/kahverengi görünmesi)

Tedavi Süreci Adım Adım

Teşhis: Klinik muayene, hassasiyet testleri ve röntgen/CBCT.
Anestezi ve izolasyon: Ağrısız tedavi için lokal anestezi; tükürükten korumak için lastik örtü (rubber dam).
Kavite ve kanal erişimi: Çürük temizlenir, pulpa odasına ulaşılır.
Şekillendirme ve dezenfeksiyon: El ve döner aletlerle kanallar genişletilir; sodyum hipoklorit vb. irrigasyonlarla mikrop yükü azaltılır.
Geçici ilaç (gerektiğinde): Enfeksiyon fazlaysa araya medikament konulabilir.
Kanal dolumu: Kanallar biyouyumlu materyallerle sızdırmaz doldurulur.
Üst restorasyon: Kompozit dolgu veya kırık-madde kaybı fazla ise post-kuron/kaplama ile kalıcı güçlendirme.

Kaç Seans Sürer?

Komplike olmayan vakalar: Tek seansta bitebilir.
İleri enfeksiyon/abseli vakalar: 2–3 seans gerekebilir.Süre; kök sayısı, kanal anatomisi, enfeksiyon düzeyi ve ekipmana bağlıdır.

Tedavi Sırasında ve Sonrasında Ağrı Olur mu?

Anestezi altında işlem ağrısızdır. Sonrasında 1–3 gün çiğneme hassasiyeti olabilir; genellikle basit ağrı kesicilerle kontrol edilir. Şiddetli, uzayan ağrılarda hekime bildirilmelidir.

Başarı Oranları ve Ömrü

Uygun dezenfeksiyon, sızdırmaz kanal dolumu ve iyi üst restorasyon ile başarı oranları yüksektir. Kanal tedavili dişin uzun ömrü, üst restorasyonun kalitesine ve çiğneme kuvvetlerinden korunmasına bağlıdır. Arka bölgede madde kaybı fazla dişlerde kuron önerilir.

Kanal Tedavisi Mi, Çekim Mi?

Öncelik doğal dişi korumaktır. Çekim, mecburi durumlarda düşünülür. Çekim sonrası boşluk implant, köprü veya hareketli protezle telafi edilmelidir; aksi halde komşu dişlerin devrilmesi, karşı dişin uzaması ve kapanış bozulmaları görülebilir.

Yeniden Tedavi ve Cerrahi Seçenekler

Retreatment (kanal yenileme): Eski, sızdıran veya başarısız kanallar yeniden temizlenip doldurulabilir.
Apikal cerrahi (kök ucu rezeksiyonu): Kanal tekrarıyla düzelmeyen lezyonlarda kök ucunun cerrahi olarak çıkarılması seçeneği vardır.

Sık Sorulan Sorular

Kanal tedavili diş canlı mıdır?Pulpa alınır; diş “duyusal canlılığını” kaybeder ama çevre dokularla birlikte ağızda fonksiyon görür.

Kanal tedavisi dişi zayıflatır mı?Madde kaybı zayıflatır. Bu yüzden özellikle arka dişlerde kronla güçlendirme kırıkları önler.

Antibiyotik şart mı?Sadece sistemik bulgular, yaygın enfeksiyon veya abse drenajı gereken durumlarda endikedir. Rutin kanal tedavisinde antibiyotik gerekmez.

Renklenme olur mu?Travmaya bağlı pulpa nekrozu yaşayan dişler zamanla koyulaşabilir. Kanal sonrası içten beyazlatma ve estetik restorasyon çözümleri mevcuttur.

Hamilelikte kanal tedavisi yapılır mı?Gerekli koruyucu önlemlerle, özellikle 2. trimesterde yapılabilir. Radyografi, kurşun önlük ve dijital sensörlerle minimum dozda alınır. Karar jinekolog ve diş hekimi iş birliğiyle verilir.

Tedavi Ücretini Etkileyen Faktörler

Dişin konumu (ön/arka), kök-kanal sayısı
Enfeksiyonun yayılımı, ek medikal işlemler gereksinimi
Mikroskop, ultrasonik irrigasyon, CBCT gibi ileri teknolojilerin kullanımı
Üst restorasyon tipi (dolgu, post-kuron, kaplama)

Net plan ve maliyet için klinik muayene şarttır.

Tedavi Sonrası Bakım

İlk günlerde sert gıdalardan kaçının, mümkünse tedavi görmeyen tarafla çiğneyin.
Geçici dolgu varsa kalıcı restorasyon zamanında yapılmalıdır.
Düzenli kontrollere gidin; diş sıkma alışkanlığınız varsa gece plağı değerlendirilebilir.
Günlük ağız bakımı (diş fırçalama, ara yüz fırçası/diş ipi) aksatılmamalıdır.

Önleme: Dişi Kanal Tedavisine Götüren Süreci Nasıl Durdururum?

Düzenli diş hekimi kontrolü ve erken çürük tedavisi
Ara öğünlerde şekerli-asidik gıdaları sınırlama
Florürlü diş macunu, düzenli fırçalama ve ara yüz temizliği
Travma riskli sporlarda ağız koruyucu kullanımı